ေရႊ႕ေျပာင္း လူထုေတြရဲ႕ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး ျပႆနာ မေလ်ာ့ပါးေသး
ေဒါက္တာ စင္သီယာေမာင္ (ဓာတ္ပံု – maetaoclinic.org)
မယ္ေတာ္ေဆးခန္း လက္ရွိႀကံဳေတြ႔ေနရသည့္ အခက္အခဲ၊ ျပည္တြင္းေျပာင္းေရႊ႕ႏိုင္မႈ အေျခအေန၊ အစုိးရဝန္ႀကီးမ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆံုၿပီး ေဆြးေႏြးခ်က္မ်ားကိုအေကာင္ထည္ေဖာ္ႏိုင္မႈ ရွိမရွိ၊ နယ္စပ္ဒုကၡသည္ စခန္းမွ ဒုကၡသည္မ်ား အိမ္ျပန္ႏိုင္မည့္ အေျခအေန၊ ကရင္အမ်ိဳးသားအစည္းအ႐ံုး (KNU) ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးမႈ အေျခအေနႏွင့္ ေခါင္းေဆာင္ပိုင္း သေဘာထားကြဲမႈအေပၚ အျမင္မ်ားကို ဧရာဝတီ သတင္းေထာက္ ေက်ာ္ခ က ေဒါက္တာ စင္သီယာေမာင္ႏွင့္ ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းထားပါသည္။
ေမး ။ ။ မယ္ေတာ္ေဆးခန္းအေနနဲ႔ သမၼတ႐ုံးဝန္ႀကီးတို႔ ၂ ႀကိမ္ေလာက္ ေတြ႔ဆံုျဖစ္ၾကတယ္၊ အဲဒီေတြ႔ဆံုခဲ့တဲ့ အခါမွာ ဆရာမတို႔ဘက္က ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ႏိုင္တာေတြ တင္ျပခဲ့ေပမယ့္ အေကာင္ထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္မယ့္ လမ္းစေတြ မရွိေသးဘူးလို႔ ၾကားတယ္၊ ဒီအေျခအေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သိခ်င္ပါတယ္။
ေျဖ ။ ။ လက္ရွိအေနအထားမွာေတာ့ ဒီလုပ္ငန္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျပန္ဆက္သြယ္မႈေတြ မရွိေသးပါဘူး။ အဲဒီအပိုင္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး က်မတို႔ ျမင္တာကေတာ့ အခု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြ ေဆြးေႏြးတဲ့အခ်ိန္မွာ နယ္စပ္မွာရွိတဲ့ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရးဝန္ထမ္းေတြ၊ ကိုယ့္ေဒသ၊ ကိုယ့္ရြာမွာရွိတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြေပါ့ေနာ္၊ ေဒသအလိုက္ ျပန္ၿပီးေတာ့ အလုပ္လုပ္ႏိုင္ဖို႔ ဆိုတာကေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲေတြမွာ ဒါေတြကို ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ အေနနဲ႔လည္း အေလးထားၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြးသြားဖို႔လိုအပ္တယ္။
တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ဒီလို ေပၚေပါက္လာေအာင္လည္း လိုအပ္တဲ့ ပညာပိုင္းဆိုင္ရာေတြကိုလည္း ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ေရာ ကိုယ့္ေဒသတြင္းမွာရွိတဲ့ နည္းပညာရွင္ေတြနဲ႔ေရာ ထိထိေရာက္ေရာက္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သြားလို႔ရွိရင္ေတာ့ ျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ သူ႔ေဒသအလိုက္မွာပဲ တည္ေဆာက္ထားတဲ့ က်န္းမာေရးအင္အား စနစ္ေတြကို ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲေတြမွာ က်န္းမာေရးက႑ အလိုက္၊ ပညာေရးက႑အလိုက္ ထိထိေရာက္ေရာက္ ေဆြးေႏြးသြားၾကမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေပၚေပါက္လာမွာေပါ့။
ေနာက္တခုကေတာ့ နယ္စပ္ေဒသေတြျဖစ္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈဆိုင္ရာ ကိစၥေတြမွာ ထိေရာက္တဲ့မူေတြ၊ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြေပၚေပါက္ လာမယ္ဆိုရင္လည္းျဖစ္သြားႏိုင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ မူဝါဒပိုင္းဆိုင္ရာနဲ႔ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ေရးဆြဲတဲ့အခါမွာ ေဒသဆိုင္ရာ အလိုက္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ကိစၥေတြကို အားလံုးပါဝင္ၿပီးေတာ့ ေရးဆြဲတဲ့ လုပ္ငန္းေတြ ျဖစ္ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။
ေမး ။ ။ လာေတြ႔သြားတဲ့ ဝန္ႀကီးေတြက ဆရာမတို႔ ျမန္မာျပည္မွာ ေဆးခန္းျပန္ဖြင့္ေတာ့မယ္လို႔ အဓိပၸာယ္ သက္ေရာက္ေစတဲ့ ညႊန္းဆိုမႈေတြ မီဒီယာနဲ႔ ေတြ႔တဲ့အခါမွာ ေျပာတာေတြရွိတယ္လို႔ မယ္ေတာ္ေဆးခန္းရဲ႕ ထုတ္ျပန္ခ်က္ထဲမွာ ေဖာ္ျပထားတာ ေတြ႔မိပါတယ္၊ ဒါေတြက မယ္ေတာ္ေဆးခန္းကို ဘယ္လို ႐ုိက္ခတ္မႈမ်ဳိးေတြ ရွိႏိုင္လဲခင္ဗ်။
ေျဖ ။ ။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ က်မတို႔ေဆးခန္းက ျပည္တြင္းထဲကို ျပန္ၿပီးေတာ့ ေရႊ႕ေျပာင္းသြားမယ္ဆိုရင္ လူထုေတြ အေနနဲ႔ ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ ရပ္တည္ဖို႔ မရွိေတာ့တဲ့အခါမွာ သူတို႔အေနနဲ႔ ဘယ္လိုျပန္ၿပီးေတာ့ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈေတြ ခံယူရမလဲဆိုတာကို သူတို႔အေနနဲ႔လည္း စိုးရိမ္ပူပန္မႈေတြ ရွိလာတဲ့အခါ က်မတို႔လူနာေတြ လူထုေတြနဲ႔လည္း က်ဥ္းေျမာင္းလာတာေတြ ရွိတယ္ေလ။
အထူးသျဖင့္ေတာ့ အခုလက္ရွိ ျပည္တြင္းကေနၿပီးေတာ့ ဒီမွာလာၿပီးေတာ့ ေဆးလာကုတဲ့ လူေတြျဖစ္ေစ၊ ဒီမွာရွိတဲ့ ေရႊ႕ေျပာင္း လူထုေတြျဖစ္ေစေပါ့၊ ေဆးလာကုတဲ့လက္ရွိ ရွိေနတဲ့က်န္းမာေရး လုပ္ငန္းေတြကို က်မတို႔ ဆက္လက္ထားရွိ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔ကလည္း လိုအပ္ေနေသးတယ္ေပါ့ေနာ္။ လက္ရွိ မဲေဆာက္ေဆး႐ုံနဲ႔ က်မတို႔နဲ႔ၾကားမွာလည္း က်န္းမာေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ အျပန္အလွန္ အက်ဳိးျပဳမႈေတြက ရွိေနတဲ့အခါက်ေတာ့ မယ္ေတာ္ေဆးခန္းရယ္၊ နယ္စပ္ေဒသေတြမွာရွိတဲ့ လူထုအေျချပဳ အဖြဲ႔ အစည္းေတြအေနနဲ႔ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာရွိေနတဲ့ ျမန္မာျပည္သားေတြရဲ႕ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ စနစ္ကို ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ ပံ့ပိုး ေဆာင္ရြက္သြားရမွာေတြလည္း ရွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္၊ တခ်ဳိ႕ေသာ အာဏာပိုင္ေတြကျဖစ္ေစ၊ လူထုေတြကျဖစ္ေစ ဒီအေပၚမွာ မရွင္းမလင္း မသဲကြဲတာေတြ ရွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ က်မတို႔ ဒါကို ထုတ္ျပန္ရတာျဖစ္ပါတယ္။
ေမး ။ ။ အစိုးရအဖြဲ႔ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုမႈေတြက ဘာမွ အေကာင္ထည္ေပၚလာတာ မရွိေသးေပမယ့္ ဒီလို လုပ္ေဆာင္ေတာ့မယ္ဆိုတဲ့ အသံေတြေၾကာင့္ မယ္ေတာ္ေဆးခန္းကို အကူအညီေပးေနတဲ့ အလႉရွင္ေတြအေပၚေရာ ဘယ္လိုသက္ေရာက္မႈေတြ ရွိလဲခင္ဗ်။
ေျဖ ။ ။ အလႉရွင္္ေတြအေပၚေတာ့ ႐ိုက္ခတ္မႈေတြ မရွိပါဘူး။ သို႔ေသာ္လည္း အလႉရွင္ျဖစ္ျဖစ္ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ေပါ့ေနာ္၊ အခုလက္ရွိ တိုးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈေတြကို ဆက္ၿပီးေတာ့ သိခ်င္တယ္၊ ဘယ္ေလာက္အထိ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ လုပ္ႏိုင္ၿပီလဲ၊ နယ္စပ္ေဒသရဲ႕ က်န္းမာေရး၊ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ ေရႊ႕ေျပာင္းလူထုေတြရဲ႕ က်န္းမာေရးျဖစ္ေစ၊ ျပည္တြင္း ဒုကၡသည္ေတြ ျဖစ္ေစေပါ့ေနာ္၊ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ စနစ္ေတြဟာ ႏိုင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲမွာ အစိုးရနဲ႔ ဘယ္လိုပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈေတြ လုပ္ႏိုင္လဲဆိုတာကို သူတို႔ အေနနဲ႔လည္း ေလ့လာေနတာေတြေတာ့ ရွိပါတယ္။
ေမး ။ ။ မဲေဆာက္ေဆး႐ုံႀကီးမွာနဲ႔ ဆရာမတို႔ မယ္ေတာ္ေဆးခန္းမွာ ေမြးဖြားတဲ့ ျမန္မာကေလးငယ္ေတြအတြက္ ႏိုင္ငံသား ခံယူခြင့္ ရရွိဖို႔အတြက္ ဆရာမတို႔ ႀကိဳးစား လုပ္ေဆာင္ေပးေနတာေတြလည္း ရွိတယ္၊ ဒီလို ႏိုင္ငံရပ္ျခားမွာ အေျခအေနအရပ္ရပ္ေၾကာင့္ လာၿပီးေမြးဖြားေနရတဲ့ ကေလးေတြအတြက္ ႏိုင္ငံသား ခံယူခြင့္ရရွိဖို႔ ဘယ္ေလာက္ အေရးႀကီးတယ္လို႔ ျမင္ပါလဲခင္ဗ်။
ေျဖ ။ ။ လက္ရွိက ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ ထိုင္းႏိုင္ငံထဲမွာ ျဖစ္ေစ၊ နယ္စပ္ေဒသေတြမွာျဖစ္ေစေပါ့၊ ေမြးဖြားလာတဲ့ အခ်ိန္မွာ ေျပာမယ္ဆိုရင္ နယ္စပ္ေဒသေတြမွာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္ေလာက္ေပါ့ေနာ္၊ ျပည္တြင္းထဲမွာက်ေတာ့လည္း ေတာထဲ ေတာင္ထဲမွာ ေမြးဖြားတဲ့အခါက်ေတာ့ သူတို႔မွာ မိဘေတြကိုတိုင္ကလည္း မွတ္ပံုတင္ေတြ ဘာေတြ မရွိၾကေတာ့တာတို႔၊ အိမ္မဲ့ယာမဲ့ ျဖစ္သြားတာတို႔ အဲလိုမ်ဳိးအေျခအေနေတြမွာ သူတို႔ေနရပ္ကို လံုလံုၿခံဳၿခံဳ စိတ္ခ်က္လက္ခ် သူတို႔ေမြးရပ္ဇာတိကို ျပန္ႏိုင္ဖို႔ ဆိုတာမ်ဳိးေတြရယ္၊ ကေလးေတြရဲ႕ ပညာေရးကိစၥေတြေပါ့ေနာ္၊ လုံၿခံဳမႈရွိဖို႔ကို ကိုယ့္ႏိုင္ငံ ကိုယ့္ေဒသမွာ ဘယ္လိုပုံစံမ်ဳိးနဲ႔ အေျခခ် ေနထိုင္ရမလဲဆိုတာ မိဘေတြ အေနနဲ႔ေရာ၊ ကေလးေတြအေနနဲ႔ေရာ အၿမဲစိုးရိမ္ပူပန္ေနရတဲ့ အေနအထားေတြပါ။
ေမး ။ ။ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ က်န္းမာေရး ေထာက္ပ့ံကူညီမႈေတြဟာ ေတာ္ေတာ္အားနည္းတယ္ဆိုၿပီး ေဝဖန္ေျပာဆိုမႈေတြ ရွိေနၾကတယ္၊ အစုိးရအေနနဲ႔ လူထုအေပၚ က်န္းမာေရးေထာက္ပံ့မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဆရာမ အျမင္ကေရာ ဘယ္လိုရွိလဲခင္ဗ်။
ေျဖ ။ ။ က်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ေတာ့ ေက်းရြာအလိုက္ ရပ္ရြာအလိုက္ ေရာဂါကာကြယ္ေရးတို႔ အေျခခံ က်န္းမာေရး ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈေတြ ေပၚေပါက္လာေအာင္ ကိုယ့္ေဒသမွာရွိတဲ့ ေက်းရြာလူထုေတြနဲ႔ အေျခခံ က်န္းမာေရး ဝန္ထမ္းေတြ ေမြးထုတ္ၿပီးေတာ့ လုပ္ေဆာင္တဲ့ လုပ္ငန္းေတြက ဆက္သြားရမယ္၊ သို႔ေသာ္လည္း ျပည္နယ္အလိုက္ ခ႐ိုင္အလိုက္၊ ၿမိဳ႕နယ္အလိုက္ တဆင့္ ကုသမႈေတြ လုပ္ႏိုင္တဲ့ ေဆး႐ုံေတြအတြက္ကို အစိုးရအေနနဲ႔ အစိုးရအေနနဲ႔ ပိုၿပီးတာ့ ျမွင့္တင္ေဆာင္ရြက္ဖို႔လည္း လိုတယ္။
တႏိုင္ငံလံုးအတိုင္းအတာနဲ႔ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ရရွိဖို႔ရယ္၊ ေဒသအလိုက္ သူနဲ႔ လိုက္ေလ်ာညီေထြတဲ့ က်န္းမာေရး လုပ္ငန္းေတြကို ခ်မွတ္ႏိုင္ဖို႔၊ ဥပမာအားျဖင့္ ဒီနယ္စပ္ေဒသေနရာမ်ဳိးမွာ ဆိုရင္ေတာ့ ေတာေတာင္ေတြရွိတဲ့ ေနရာေဒသျဖစ္ေစ၊ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ထိစပ္ေနတဲ့ ေနရာျဖစ္ေစ၊ အဲလိုေနရာေတြမွာ က်န္းမာေရးလုပ္ငန္းေတြကို အေကာင္ထည္ေဖာ္တဲ့ေနရာမွာ ျပည္နယ္အလိုက္၊ ၿမိဳ႕နယ္အလိုက္ က်န္းမာေရး ဦးစားေပးေဆာင္ရြက္မႈေတြ၊ စနစ္တက်စီမံခန္႔ခြဲသြားတာေတြ လိုအပ္ေနေသးတယ္။
တခ်ိန္တည္းမွာပဲ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ အသံုးစရိတ္ေတြ ခ်မွတ္ဖို႔ေပါ့ေနာ္၊ ထိုင္းႏိုင္ငံနဲ႔ စာရင္ေတာ့ က်မတို႔ႏိုင္ငံက လူတဦးခ်င္းအတြက္ အစိုးရေတြရဲ႕အသံုးျပဳတဲ့ေငြဟာ ေတာ္ေတာ္ေလး နည္းပါးေနတယ္။ လက္ရွိ အာဆီယံႏိုင္ငံေတြျပင္ဆင္တဲ့ အခ်ိန္မွာ အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ က်န္းမာေရး စံႏႈန္းစံထားေတြကို က်မတို႔ မီဖို႔ဆိုတာက်ေတာ့ ရန္ပံုေငြ မလံုေလာက္မႈတို႔ ေဒသဆိုင္ရာ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈ စနစ္ကပဲ လႊမ္းမိုးေနတယ္၊ ေဒသဆိုင္ရာ က်န္းမာေရး အကူအညီေထာက္ပံ့မႈေတြကို လုပ္ေဆာင္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ေသးဘူး။
ေမး ။ ။ မယ္ေတာ္ေဆးခန္း အျပည္တြင္းကို ဝင္ေရာက္ အေျခစိုက္ဖို႔ အေျခအေနေတြကေရာ ျပင္ဆင္ထားတာေတြ ရွိေနၿပီလား ခင္ဗ်။
ေျဖ ။ ။ ျပည္တြင္း နယ္စပ္ေဒသ တေလွ်ာက္မွာ က်မတို႔ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြ၊ က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းေတြ အင္အားလည္း အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ နယ္လွည့္ေက်ာပိုးအိတ္ က်န္းမာေရးလုပ္သားအဖြဲ႔၊ ျမန္မာႏိုင္ငံေဆးပညာရွင္မ်ား အသင္းနဲ႔ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈႏႈန္းေတြနဲ႔ က်န္းမာေရးအသင္းေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနတယ္ဆိုေတာ့ က်မတို႔ သင္တန္းေတြ ေပးထားၿပီးေတာ့ သူ႔ရပ္ရြာ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးကို ေဆာင္ရြက္ေနတာျဖစ္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ရွိထားၿပီးသား က်န္းမာေရး အစုအဖြဲ႔ေတြအားေကာင္း လာေအာင္ လုပ္ဖို႔ပဲလိုအပ္ပါတယ္။
မယ္ေတာ္ေဆးခန္း အေနနဲ႔က လက္ရွိ ေရႊ႕ေျပာင္းလူထုေတြရဲ႕ က်န္းမာေရး စနစ္ေတြ ျပည္တြင္းထဲကေန ဒီဘက္ကို အေၾကာင္း အမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ ေဆးကုသဖို႔ အထူးသျဖင့္ေတာ့ လက္လွမ္းမမီႏိုင္တဲ့ ေဒသေတြက လူေတြေရာက္လာတဲ့ အခ်ိန္မွာလည္း က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈက ဆက္ၿပီးေတာ့ လိုအပ္ေနတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ အထူးသျဖင့္ေတာ့ အစိုးရ က်န္းမာေရးစနစ္ေတြ၊ ျပည္တြင္းမွာရွိတဲ့ လူထု အေျချပဳ က်န္းမာေရး လုပ္ငန္းေတြ အားေကာင္းလာရင္ေတာ့ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ က်မတို႔ မယ္ေတာ္ေဆးခန္းရဲ႕ လုပ္ငန္းေတြမွာ အခုလက္ရွိလုပ္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းပံုစံမ်ဳိး မဟုတ္ေတာ့ဘဲနဲ႔ ေရရွည္အတြက္ပိုၿပီးေတာ့ ထိထိေရာက္ ေရာက္လုပ္ႏိုင္တဲ့ လုပ္ငန္းေတြကိုပဲ က်မတို႔စဥ္းစားရမွာေပါ့။
ေမး ။ ။ မယ္ေတာ္ေဆးခန္း လက္ရွိႀကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ အခက္အခဲေတြက ဘာျဖစ္ေတြျဖစ္မလဲခင္ဗ်။
ေျဖ ။ ။ က်မတို႔ အခက္အခဲကေတာ့ လက္ရွိႏိုင္ငံတကာရဲ႕ အျမင္မွာေပါ့ေနာ္၊ အေျခအေန ႏိုင္ငံေရးေျပာင္းလဲမႈ အေပၚမွာ နယ္စပ္ေဒသရဲ႕ အေျခအေန၊ စီးပြားေရးအေျခအေနျဖစ္ေစ ျပည္တြင္းကိုပဲျပန္သြားၾကမယ္လို႔ ယူဆေနၾကတာေတြလည္း ရွိတယ္ေပါ့ေနာ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ျပည္တြင္းမွာရွိတဲ့ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရးနဲ႔ လူမႈေရးလုပ္ငန္းေတြကို အားစိုက္ၿပီးလုပ္ရမယ့္ အခ်ိန္မွာ က်မတို႔ျမင္ေတြ႔တာကေတာ့ အစုိးရရဲ႕ က်န္းမာေရး စနစ္ျမွင့္တင္မႈ၊ လူထုအေျချပဳအဖြဲ႔အစည္းေတြကို ျမွင့္တင္ဖို႔ျဖစ္ေစ ခိုင္ခိုင္မာမာ တည္ေဆာက္မႈ မေတြ႔ရေသးတဲ့အတြက္ လက္ရွိ ဒီနယ္စပ္ေဒသေတြမွာ ရွိေနတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ၊ ေရႊ႕ေျပာင္းလူထုရဲ႕ အေျခအေနေတြကို တကယ္ပဲ စနစ္တက်နဲ႔ ေရရွည္ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးေတြကို ေနရာျပန္ခ်ဖို႔ ကိစၥေတြမွာေတာ့ ေႏွာင့္ေႏွးမႈေတြ နဲ႔ မေရရာမႈေတြ ေတြ႔ေနရတယ္ေပါ့။
အဲဒီအေပၚမွာေတာ့ က်မတို႔ နယ္စပ္မွာရွိတဲ့ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး၊ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ေရရွည္လုပ္ငန္းစဥ္ကို ေရးဆြဲရတဲ့ အခါက်ေတာ့ ျပည္တြင္းအေျခအေနကိုလည္း ေလ့လာ ေရးဆြဲရတဲ့ အခါက်ေတာ့ ျပည္တြင္း အေျခအေနမွာလည္း အထူးသျဖင့္ စနစ္ပိုင္း၊ မူဝါဒပိုင္းဆိုင္ရာ တိုးတက္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ရွိသြားရင္ေတာ့ က်မတို႔ လိုက္ေလ်ာ ညီေတြ တခါတည္းတိုးတက္ ေျပာင္းလဲေအာင္ ေရရွည္ စီမံကိန္းေတြ ေရးဆြဲရတာပိုၿပီးေတာ့ လြယ္ကူသြားမယ္။
အခုအခ်ိန္ကေတာ့ ေရႊ႕ေျပာင္း လူထုေတြနဲ႔ပဲ က်မတို႔ လံုးပမ္းေနရတာရွိသလို ေရႊ႕ေျပာင္းလူထုေတြရဲ႕ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး ျပႆနာကလည္း နည္းပါးသြားတာမ်ဳိး မေတြ႔ရေသးဘူးေပါ့ေနာ္၊ အဲဒီအေပၚမွာ လက္ရွိရွိေနတဲ့ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရးလုပ္ငန္းေတြကို ေျဖရွင္းတဲ့ အခ်ိန္က်ေတာ့ ေရရွည္အတြက္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ အပိုင္းမွာ ညွိႏိႈင္း ေဆာင္ရြက္ရတာေတြ၊ ထိုင္းႏိုင္ငံထဲမွာ ရွိေနတဲ့ လူထုေတြရဲ႕ ေရႊ႕ေျပာင္းမႈေတြကိုေပါ့၊ အၿမဲပဲ ေလ့လာ ဆန္းစစ္ေနရတာေတြေပါ့ေနာ္၊ ဒါကေတာ့ အၿမဲပဲ စိန္ေခၚခ်က္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
ေမး ။ ။ လက္ရွိအေျခအေနမွာ နယ္စပ္ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ ရွိေနတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြအေနနဲ႔ ေနရပ္ရင္းကို စိတ္ခ်လက္ခ် ျပန္ႏိုင္တဲ့ အေနအထားကို ေရာက္ေနၿပီလို႔ ျမင္မိလားခင္ဗ်။
ေျဖ ။ ။ အဲဒါက်ေတာ့ က်မျမင္တာကေတာ့ တဦးခ်င္းရဲ႕ ကိုယ္လာတဲ့ အရပ္ေဒသေတြ မတူၾကဘူးေလ၊ တခ်ဳိ႕နယ္စပ္ ဒုကၡသည္ စခန္းေတြမွာ ကရင္ျပည္နယ္က ရွိႏိုင္တယ္၊ မြန္ျပည္နယ္က ရွိႏိုင္တယ္၊ ဧရာဝတီတိုင္းက ရွိႏိုင္တယ္၊ အေၾကာင္း အမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးအရျဖစ္ေစ၊ စစ္ေဘး၊ စစ္ဒဏ္ေၾကာင့္ ေနရပ္ေဒသ အသီးသီးကေနၿပီးေတာ့ ေရာက္ရွိလာၾကတဲ့ အခါက်ေတာ့ ကိုယ့္ေဒသ၊ ကိုယ့္ရပ္ရြာကို ျပန္မယ္ဆိုရင္ တခ်ဳိ႕လည္း ေျမေတြ၊ ယာေတြ ဆံုးရႈံးသြားတာတို႔၊ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အိမ္ေထာင္စုစာရင္းေတြ မရွိေတာ့တာတို႔၊ အဲလိုမ်ဳိးရွိတဲ့အခါက်ေတာ့ အမ်ားစုကေတာ့ ကိုယ့္ေဒသ ကိုယ့္ရြာကိုပဲ ျပန္ခ်င္ၾကတာေပါ့။
ဒါေပမယ့္ စုရပ္ႀကီးတခုမွာ ျပန္ၿပီးေတာ့ လုပ္ကိုင္စားေသာက္ရမယ္ ဆိုရင္လည္း ကိုယ့္ေျမ၊ ကိုယ့္အိမ္၊ ကိုယ့္ယာမ်ဳိး မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ဘာလုပ္ငန္းနဲ႔ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္း လုပ္မယ္ဆိုတာရယ္၊ လက္ရွိ ကိုယ့္မိဘ ဘိုးဘြားေတြရဲ႕ ထံုးတမ္း အစဥ္အလာ ယဥ္ေက်းမႈတို႔၊ တဖက္ကလည္း သူတို႔လုပ္ကိုင္စားေသာက္မယ့္ လယ္ယာေျမကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ သူတို႔မွာလည္း ဘယ္လိုျပန္ၿပီးလုပ္ကိုင္ စားေသာက္ရမလဲ၊ ဘယ္လို ေနရာျပန္ခ်ေပးမလဲ ဆိုတာေတြကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း သိခ်င္ၾကတာရွိပါတယ္။
အကယ္၍ တခ်ဳိ႕လူေတြကေတာ့ ကိုယ့္ရပ္ကိုယ့္ရြာမွာ ေနရာတက် ျပန္ေနႏိုင္္မယ့္ အေနအထားရွိရင္ေတာ့လည္း ျပန္ၾကမွာေပါ့၊ အကယ္၍ စုရပ္လိုမ်ဳိးေနရာ တေနရာမွာ သြားေနၾကရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ ထိုင္းႏိုင္ငံကရြာေတြ ဒါမွမဟုတ္ ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမား ပံုစံမ်ဳိးနဲ႔ပဲ ဆက္ေနသြားၾကမွာေတြလည္း ရွိႏိုင္တာေပါ့။
ေမး ။ ။ မၾကာေသးခင္က အေမရိကန္အေျခစ္ိုက္ National Endowment for Democracy (NED) က ျမန္မာ့ အေရးနဲ႔ လူမႈေရးလုပ္ ေဆာင္သူေတြကို ဆုခ်ီးျမွင့္တဲ့ အခါမွာ ဆရာမလည္း တဦးအပါအဝင္ ျဖစ္ခဲ့တာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ အဲဒီဆု ရရွိမႈအေပၚ ေတြ႔ႀကံဳခဲ့ရတာေတြ ရွင္းျပႏိုင္မလားခင္ဗ်။
ေျဖ ။ ။ NED ဆုကိုေတာ့ ျပည္တြင္းမွာရွိတဲ့ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္၊ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ေနတဲ့လူေတြ၊ ႏိုင္ငံတကာမွာ ျမန္မာ့အေရး လႈံ႕ေဆာ္ေနတဲ့လူေတြနဲ႔ အတူေပါ့ေနာ္၊ က်မတို႔ ဒီဆုကိုရတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ လက္ရွိက႑ေပါင္းစံု၊ ေဒသေပါင္းစံုမွာရွိတဲ့ က်န္းမာေရး၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူထုေတြရဲ႕ အေျခအေနေပါ့၊ လူထု အေျချပဳ အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ အေျခအေနေတြ၊ ေနာက္တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ အေျခအေနေတြ၊ အဲဒါကို ပိုၿပီးေတာ့ အခ်င္းခ်င္းလည္း ဖလွယ္ႏိုင္တယ္။
က်မတို႔ရဲ႕ လက္ေတြ႔ အခက္အခဲေတြနဲ႔ဲ ႏိုင္ငံေရးေျပာင္းလဲေပမယ္လို႔ စိန္ေခၚမႈ အဟန္႔အတားေတြ အမ်ားႀကီး ေတြ႔ရွိရပါတယ္။
တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ႏိုင္ငံတိုးတက္ေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္စဥ္မွာ ဆက္လက္ ေဆာင္ရြက္သင့္တဲ့ အစိုးရေတြနဲ႔ ျဖစ္ေစ၊ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ျဖစ္ေစ၊ လူထုအေျချပဳ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ျဖစ္ေစ သူ႔က႑အလိုက္ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ရမယ့္ အပိုင္းေလးေတြကိုလည္း က်မတို႔ ဖလွယ္လို႔ရတယ္ေပါ့ေနာ္။
တခ်ိန္တည္းမွာပဲ က်မတို႔ ျမန္မာ့အေရးကို စိတ္ဝင္စားတဲ့ မိတ္ေဆြ အဖြဲ႔အစည္းေတြ အားလံုးကလည္း က်မတို႔ လက္ရွိအေန အထားေတြကို ပိုၿပီးေတာ့ သိေစခ်င္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ သူတို႔ကိုလည္း ရွင္းျပ ေျပာျပတယ္ေပါ့။
ေမး ။ ။ အရင္တုန္းက မဲေဆာက္မွာ ေတြ႔ဆုံျဖစ္ေတာ့မယ့္ အခ်ိန္မွာပဲ အေျခအေနအရ မေတြ႔လိုက္ရတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို အဲဒီပြဲမွာ ဆရာမနဲ႔ ျပန္ေတြ႔ျဖစ္ခဲ့လား ေဆြးေႏြးေျပာဆိုခဲ့ျဖစ္တာေတြေရာ ရွိလား။
ေျဖ ။ ။ ဟုတ္ကဲ့ က်မတို႔ NED ရဲ႕စည္းေဝးပြဲမွာ ဆံုခဲ့ပါတယ္၊ အခန္းအနား အစီအစဥ္ထဲမွာပဲ သူ႔အပိုင္းက႑အလိုက္ ေျပာဆို သြားတာပဲရွိပါတယ္။ အခမ္းအနား အစီအစဥ္အတိုင္းပဲ သြားတာျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ သီးသန္႔ ေတြ႔ဆံုရတာမ်ဳိးေတာ့ မရွိပါဘူး။ က်မတို႔က မဲေဆာက္မွာပဲ အေျချပဳတာ မ်ားတဲ့အခါက်ေတာ့ သီးျခားအစီအစဥ္ ဖန္တီးတာ မဟုတ္ရင္ေတာ့လည္း ေတြ႔ဖို႔ ခက္တယ္ေပါ့။
ေမး ။ ။ ဆရာမကလည္း ကရင္တိုင္းရင္းသူ တဦးလည္းျဖစ္္ေတာ့ လက္ရွိ KNU နဲ႔ အစိုးရတို႔ရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲေတြ ျပဳလုပ္ေနမႈ အေပၚမွာ ေရရွည္တည္တံ့သြားမယ့္ အေျခအေနကို ျမင္ေတြ႔ေနရလား၊ ဆရာမရဲ႕ အျမင္သေဘာထားကိုလည္း သိခ်င္ပါတယ္။
ေျဖ ။ ။ တိုင္းရင္းသား တဖြဲ႔ခ်င္းနဲ႔ ေဆြးေႏြးတဲ့အပိုင္း သူ႔တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုအလိုက္ ေတာင္းဆိုမႈေတြ၊ လက္မွတ္ထိုးမႈေတြေတာ့ ရွိတယ္။ ဒါေပမယ္လို႔ က်မတို႔ အျမင္ကေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပဲြျဖစ္ေစ၊ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးပဲျဖစ္ေစေပါ့ေနာ္၊ တိုင္းရင္းသားအားလံုး အသံတခုထဲမွာပဲ တႀကိမ္တည္း၊ တၿပိဳင္တည္း ျဖစ္သြားရင္ ဒါဟာ ထိထိေရာက္ေရာက္နဲ႔ ေရရွည္အတြက္ အက်ဳိးရွိႏိုင္မယ္လို႔ထင္တယ္ေပါ့။
ေမး ။ ။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးေနဆဲကာလမွာပဲ လက္ရွိ KNU ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းေတြမွာ သေဘာထားကြဲလြဲမႈေတြ ျဖစ္ေနပါတယ္၊ ဒီအေျခအေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ေရာ ဘာမွတ္ခ်က္ေပးခ်င္ပါသလဲ။
ေျဖ ။ ။ ခုန က်မတို႔ေျပာတဲ့ စံျဖစ္တဲ့ လုပ္ထံုး၊ လုပ္နည္းေတြေပါ့ေနာ္၊ တိုင္းရင္းသား အားလံုးအေပၚမွာ စံထားၿပီးေတာ့ လုပ္ထုံး လုပ္နည္းေတြ တူညီတယ္ဆိုရင္ ဒီလိုမ်ဳိးျဖစ္မႈေတြ နည္းသြားမယ္လို႔ ယူဆတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ လူထုေတြရဲ႕ အျမင္ေတြ၊ အသံေတြကလည္း ဒီၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္စဥ္အေပၚမွာ ေခါင္းေဆာင္ေတြအေနနဲ႔ အၿမဲစုစုစည္းစည္းနဲ႔ သြားႏိုင္ဖို႔ အၿမဲရွိေနတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္၊ နယ္စပ္မွာရွိတဲ့ တိုင္းရင္းသားေပါင္းစံုရဲ႕ လူထုအေျချပဳ အဖြဲ႔အစည္းေတြကလည္း ဒီေဆြးေႏြးပြဲေတြကို နည္းမွန္လမ္းမွန္နဲ႔ ျဖစ္လာေအာင္ ဝိုင္းဝန္းပံ့ပိုးသြားမယ္လို႔ က်မ ယုံၾကည္ပါတယ္။
ဒီလိုမသင့္ျမတ္မႈေတြကလည္း အဖြဲ႔အစည္းတိုင္းမွာ ျဖစ္တတ္တဲ့ သေဘာသဘာဝေတာ့ ရွိပါတယ္၊ သို႔ေသာ္လည္း လူထု အေျချပဳ အဖြဲ႔အစည္းေတြ အားေကာင္းမယ္၊ လူထုအျမင္ေတြကို ခိုင္ခိုင္မာမာယူႏိုင္မယ္၊ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ စုစည္းမႈ ျပန္တည္ေဆာက္လို႔ ရမယ္လို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။ ။
