ဥပေဒကင္းမဲ့ဇုန္ သို႔မဟုတ္ မင္းလွ ေရႊမည္းေစ်းကြက္
ဒဟပ္ပင္ ေရနံေမွာ္ …၊ မေကြးတုိင္းေဒသႀကီး ထဲက မင္းလွၿမိဳ႕နဲ႔ဆိုရင္ ၂၂
မိုင္ေလာက္ အကြာမွာ ရိွတယ္၊ မင္းလွ – သရက္ အေ၀းေျပး ကားလမ္းေပၚမွာ
ဆုိေပမယ့္ အဲဒီေနရာေတြက တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈ ကင္းမဲ့ေနတဲ့ ေနရာလို႔
ျမန္မာ့ေရနံနဲ႔ သဘာ၀ ဓာတ္ေငြ႕ လုပ္ငန္းက တာ၀န္႐ွိတဲ့သူ ကိုယ္တိုင္က
ေျပာခဲ့ပါတယ္။
ပုဒ္မ ၁၄၄ ထုတ္ျပန္ထားလို႔ ေရနံစိမ္း ေမွာင္ခိုလုပ္တဲ့သူေတြကို ဥပေဒအရ
အျပစ္ေပးမယ္လို႔ ေရနံေမွာ္ အ၀မွာ ဆိုင္းဘုတ္ တင္ထားတာ ေတြ႕ရတယ္။
“က်ေနာ္တို႔ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာ အရင္က ႐ွိခဲ့တာ ထန္းကိုင္း ေရနံလုပ္ကြက္နဲ႔ ဒဟပ္ပင္ ေရနံလုပ္ကြက္ ၂ ခု႐ွိခဲ့တယ္။ အခုေတာ့ က်ေနာ္တို႔နဲ႔ တြဲလုပ္တဲ့ ကုမၸဏီလည္း ျပန္ေျပးၿပီ။ က်ေနာ္တို႔လည္း ဘာမွ အလုပ္မလုပ္ေတာ့ဘူး။ ေရနံ လုပ္ကြက္ ကေတာ့ ႐ွိေနေသးတယ္။ တရားမ၀င္ လုပ္ေနတာ” လို႔ မင္းလွၿမိဳ႕နယ္ ထန္းကိုင္း႐ြာမွာ အေျခစိုက္ထားတဲ့ ျမန္မာ့ေရနံနဲ႔ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ လုပ္ငန္း (MOGE) ရဲ႕ ဒုတိယ အင္ဂ်င္နီယာက ေျပာပါတယ္။
လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္ေက်ာ္ ကေတာ့ ဒီေနရာက ျမန္မာ့ေရနံနဲ႔ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕လုပ္ငန္း (MOGE) နဲ႔ ပုဂၢလိက ကုမၸဏီတုိ႔ အက်ိဳးတူ ပူးေပါင္းလုပ္ရာကေန တြင္းသမားေတြဆီက ေရနံစိမ္း၀ယ္တဲ့အခါ ေစ်းႏွိမ္ၿပီး ေမွာင္ခိုသမားေတြကို ေစ်းျမင့္ျမင့္နဲ႔ ျပန္ေရာင္း၊ တြင္းသမားေတြက ေမွာင္ခိုသမားေတြဆီမွာ သြားေရာင္းျပန္ေတာ့လည္း ဖမ္းဆီးခံရတာနဲ႔ ေရနံစိမ္း တြင္းသမားေတြက မခံမရပ္ႏိုင္ေတာ့ဘဲ ျပႆနာတက္ရာကေန ကုမၸဏီရံုးခန္းကို မီး႐ိႈ႕တဲ့ အဆင့္ထိ ျဖစ္ခဲ့ရတယ္လို႔ သိရတယ္။
အခုအခ်ိန္မွာ ေဒသအႏွံ႔က လာတူးတဲ့ သူေတြေရာ၊ ေရနံစိမ္း ေရာင္း၀ယ္ေနၾကတဲ့ သူေတြနဲ႔ တကယ့္ကို ႐ြာအႀကီးႀကီးျဖစ္ေန ၿပီ။ ရန္ျဖစ္လို႔ ဘယ္ကိုမွ တိုင္စရာ မလိုေတာ့သလို၊ ျဖစ္တိုင္းလည္း အနည္းဆံုးက ဓားခုတ္မႈပဲ။ အဲဒီ ေနရာမွာ ဘာ လိုခ်င္သလဲ … အရက္၊ မိန္းမ၊ မူးယစ္ေဆး အစံုရတယ္လုိ႔ ေဒသခံေတြက ေျပာၾကတယ္။
ဒီေရနံေမွာ္က ျမကင္းေတာင္ကို ဗဟိုျပဳလို႔ ၂၅ မိုင္ေလာက္အထိ က်ယ္တယ္။ ေရနံစိမ္း တူးၾကတဲ့ ေနရာမွာလည္း လက္တြင္းေရာ၊ စက္တြင္းပါ ႐ွိတယ္။
“ဒီေနရာမွာ အခုဆိုရင္ တြင္းေပါင္း ၄ ေသာင္းခြဲေက်ာ္ ႐ွိေနၿပီ။ ဒီမွာ တူးေနၾကတဲ့ သူေတြကလည္း ေဒသအစံုပဲ။ လူစံုတဲ့ အတြက္လည္း ျပႆနာေတြက အစံုပဲ။ ဒါေပမယ့္ ကိုယ့္အလုပ္ ကိုယ္လုပ္၊ သူမ်ားေတြ ဘာျဖစ္ေနေန ၀င္မပါရင္ ၿပီးတာပဲ ” လို႔ ထန္းကိုင္း႐ြာက ဒဟပ္ပင္ ေရနံေမွာ္မွာ ေရနံစိမ္းလာ တူးေနတဲ့ ကိုေသာ္ဇင္က ေျပာျပတယ္။
လက္တြင္းတတြင္းကို တူးမယ္ဆိုရင္ ေျမ႐ွင္ကို ေပးရတာက က်ပ္ ၁ သိန္းကေန ၁၅ သိန္း ၀န္းက်င္ေလာက္ အထိ႐ွိတယ္။ ေရနံထြက္တဲ့အေပၚ မူတည္တယ္။ ဒဟပ္ပင္က တြင္းတတြင္းမွာ တရက္ကို အနည္းဆံုး ၃ ဂါလံကေန ၅ ဂါလံပံုး ၁ ပံုး၊ ၃ ပံုး၊ ၁ ေပပါစည္ စသျဖင့္၊ တခ်ိဳ႕တြင္းေတြဆို တရက္ထဲမွာ ၂၅ ေပပါ ထြက္တာမ်ိဳးလည္း႐ွိတယ္လုိ႔ သာစည္ဘက္ကေန ေရနံလာ တူးတဲ့ ကိုမင္းကိုလတ္က ဆုိတယ္။
ေရနံစိမ္းထြက္လာတဲ့ တြင္းေပၚမူတည္လို႔ ေရာင္း၀ယ္လို႔လည္း ရတယ္။ ေရနံစိမ္းထြက္တဲ့ ႏႈန္းေပၚမူတည္လို႔ တူးၿပီးသား တြင္း ၁ တြင္း ကို က်ပ္ ၃ သိန္းကေန သိန္း ၁၂၀ ေလာက္အထိ ေစ်းေပါက္တယ္။
“က်ေနာ္တို႔လို ေဒသခံတြင္းတူး၊ ေရနံစိမ္း ခပ္သမားေတြက တေန႔မွ ပ်မ္းမွ် တေသာင္းက်ပ္ ဆိုတာေလာက္ပဲ။ တကယ္ ခ်မ္းသာတာက ေငြ႐ွင္ေၾကး႐ွင္ေတြျဖစ္တဲ့ အ၀ယ္ဒိုင္္ေတြ” လို႔ သာစည္ၿမိဳ႕နယ္ကေန ဒဟပ္ပင္မွာ ေရနံစိမ္း လာတူးေနတဲ့ ကိုမင္းကိုလတ္က ေျပာျပတယ္။
မင္းလွနယ္ တ၀ိုက္မွာ ႐ြာေသးေသးေလးေတြ ကအစ ေပါင္းလိုက္ရင္ ေရနံေမွာ္ေပါင္းက ၁၀၀ ေက်ာ္႐ွိတယ္။ တခ်ိဳ႕ေနရာ ေတြက ေရလမ္းနဲ႔ နီးလို႔ ေရလမ္းကေန သယ္ၾကသလို တခ်ိဳ႕ ေရနံေမွာ္ေတြကေတာ့ အေ၀းေျပး ကားလမ္းကေနပဲ သယ္ ၾကပါတယ္။ ထြက္သမွ် ေရနံစိမ္းေတြကို မံု႐ြာမွာ သြားျပန္ ေရာင္းၾကတယ္။ အဲဒီေနရာမွာ ေရနံခ်က္စက္႐ံု ၁၀ ႐ံု ေလာက္ ႐ွိတယ္။
ဒီေဒသ တ၀ိုက္က ထြက္သမွ် ေရနံစိမ္းေတြကို ကုန္းလမ္းကေန သယ္မယ္ဆိုရင္ ထန္းကိုင္း႐ြာက MOGE ႐ံုးခန္းေ႐ွ႕ကေနပဲ သယ္ယူေနၾကတာပါ။ တေန႔ ကို အနည္းဆံုး ေရနံစိမ္း စည္ေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ေလာက္ ထြက္ေနတယ္လုိ႔ သိရတယ္။
“ကုန္းလမ္းကထြက္တဲ့ ေရနံစိမ္းသယ္ ကားေတြက ဒီကေနပဲ ျဖတ္သြားတာပါ။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔မွာက ဖမ္းပိုင္ခြင့္မ႐ွိ ပါဘူး။ ေန႔တိုင္းျမင္ေနရတာပဲ။ ဒါေတြ လုပ္ရမွာက လံုၿခံဳေရးအပိုင္းက လုပ္ရမွာ” လုိ႔ ထန္းကိုင္း႐ြာက MOGE ရဲ႕ တာ၀န္႐ွိသူ တဦးက ေျပာျပတာပါ။
ထန္းကိုင္း႐ြာက မင္းလွၿမိဳ႕နဲ႔ဆိုရင္ ၇ မိုင္ေလာက္ ေ၀းတယ္။ ထန္းကိုင္း ေရနံလုပ္ကြက္ ဆိုတာလည္း လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ မတိုင္ခင္က ေဒသခံေတြ စမ္းတူးရာကေန ေရနံစိမ္း ထြက္လာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါၾကေတာ့ MOGE က ေျမေတြ သိမ္းယူလို႔ ပုဂၢလိက ကုမၸဏီေတြနဲ႔ အက်ိဳးတူ ေရနံစိမ္းထုတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေဒသခံ လယ္သမားေတြကိုေတာ့ ဘာမွ အက်ိဳးအျမတ္မေပးခဲ့ဘူးလို႔ သိရတယ္။
တခ်ိဳ႕ဆို ေရနံတူးထားတဲ့ တြင္းဖိုးေတြေတာင္ ဆံုး႐ံႈးလုိက္ၾကရတယ္။ တြင္းစတူးတဲ့ အခ်ိန္ကေန ေရနံစိမ္းထြက္တဲ့အထိ ကုန္က်စရိတ္က အနည္းဆံုး က်ပ္ ၂ သိန္းခြဲေလာက္႐ွိတဲ့အတြက္ လုပ္အား ဆံုး႐ံႈး႐ံုတင္ မကဘူး၊ လယ္လဲဆံုး၊ ေရနံစိမ္း ထြက္တယ္ ဆိုလို႔ တြင္းတူးခဲ့တဲ့အတြက္ တခ်ိဳ႕ဆို ပိုင္ဆုိင္ထားတဲ့ ႏြားေတြပါ ဆံုးခဲ့ၾကတယ္။
အဲဒီလို ဆံုးခဲ့တာကို မေက်နပ္လို႔ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရ တက္လာတဲ့ေနာက္မွာ အဆင့္ဆင့္ တိုင္ၾကားခဲ့တဲ့အတြက္ ဒီႏွစ္ ဧၿပီလမွာ MOGE က လယ္ေတြကို ျပန္ေပးခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ နဂိုေရနံတြင္းေတြ ႐ွိေနတာေၾကာင့္ ဒီေဒသတ၀ိုက္ ႐ြာေတြက လာခပ္ၾကတာပါပဲ။ MOGE က လယ္ေတြ ျပန္ေပးေပမယ့္ လယ္ယာေျမမွာ ေရနံစိမ္း တူးခြင့္မေပးေတာ့ဘူး၊ ႐ွိၿပီးသားတြင္း ေပါက္ေတြကိုလည္း လယ္ပိုင္႐ွင္ေတြက ကိုယ့္ဘာသာ ျပန္ပိတ္ရမယ္လို႔ အမိန္႔ထုတ္ခဲ့ေၾကာင္း သိရတယ္။
အဲဒီေတာ့ ေရနံစိမ္း လာခပ္တဲ့သူေတြနဲ႔ တြင္းေပါက္ ပိတ္တဲ့သူေတြ ပဋိပကၡျဖစ္ၾက၊ ထပ္မပိတ္ရဲေတာ့ဘဲ သက္ဆိုင္ရာကို စာတင္ၾက ဆုိေပမယ့္ ဒီေန႔အထိ ဘာမွ ထူျခားမလာေသးပါဘူး။ လယ္လည္း စိုက္လို႔မရ၊ ကိုယ္ပိုင္တဲ့လယ္က ေျမ သယံဇာတ ကိုလည္း အက်ိဳးမခံစားရနဲ႔ လယ္သမားေတြက ဒုကၡေရာက္ၾကရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
“ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာရရင္ သူမ်ားေတြ ေရနံစိမ္းခပ္စားေနသလို က်ေနာ္တို႔လည္း အက်ိဳးခံစားခ်င္တယ္။ လယ္ျပန္ေပးတဲ့ အခ်ိန္မွာ … ေရနံစိမ္းမတူးရတဲ့၊ တူးေန၊ ခပ္ေနတဲ့ သူေတြဆီကလည္း တြင္းခမရဘူး။ သူတို႔လုပ္ေတာ့ လယ္လည္း စိုက္မရ ဘူး။ က်ေနာ္တို႔က အခါခါ နာေနရတဲ့ဘ၀ေတြပါ” လို႔ ထန္းကိုင္း႐ြာသား ကိုေအာင္မိုးဟိန္းက ေျပာတယ္။
ထန္းကိုင္း႐ြာရဲ႕ ေရနံေမွာ္က တရားမ၀င္ တူးေနၾကတာ ျဖစ္တဲ့အျပင္ လာတူးတဲဲ့သူေတြရဲ႕ ခါးမွာက ဓားေတြ အဆင္သင့္ ပါေနတယ္။ ေတာဓေလ့မို႔ ဓားေဆာင္ထားတာ ဆိုေပမယ့္ အဲဒီလို လယ္ပိုင္႐ွင္ေတြနဲ႔ ပဋိပကၡ ျဖစ္တဲ့အခ်ိန္အတြင္း ဓားခုတ္မႈ ၃ ခု ျဖစ္ခဲ့ပါေသးတယ္။
“က်မတို႔က ၿမိဳ႕နယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉးကို သြားေျပာေတာ့ သူက အထက္ကို တင္ျပထားတယ္၊ ေစာင့္ပါဦးတဲ့။ က်မတို႔က ထြန္တံုးနဲ႔ ေစာင့္ေနရမွာလား၊ ေရနံတြင္းတူးတဲ့ သံပိုက္နဲ႔ ေစာင့္ေနရမွာလားလို႔ ျပန္ေျပာလိုက္တယ္” လို႔ ထန္းကိုင္း႐ြာက ေဒသခံ ကိုေက်ာ္မင္းလတ္က ဆိုတယ္။
ဒါေၾကာင့္ပဲ ထန္းကိုင္း႐ြာ ဇာတိျဖစ္ေပမယ့္ ဒဟပ္ပင္ ေရနံေမွာ္မွာ လာလုပ္ေနရတဲ့ အေၾကာင္း ကိုေသာ္ဇင္က ေျပာပါတယ္။ တကယ္လို႔မ်ား ထန္းကိုင္း႐ြာမွာသာ ေရနံတူးပိုင္ခြင့္ ရမယ္ဆိုရင္ ကိုယ့္ရြာမွာပဲ ကိုယ္လုပ္ခ်င္တယ္လို႔ သူက ဆက္ေျပာတယ္။
အဲဒါတင္ မကဘူး။ တရားမ၀င္တဲ့ ေရနံေမွာ္ တခုျဖစ္တဲ့ မင္းလွၿမိဳ႕နဲ႔ ၂၈ မိုင္ေ၀းတဲ့ ေရနံမ ေရနံေမွာ္ဆိုရင္ ဧၿပီလ ၃ ရက္ ေန႔က မီးေလာင္ခဲ့တဲ့ အတြက္ ေနအိမ္ ၁၀၀ ေက်ာ္ မီးထဲပါ ပ်က္စီးခဲ့တယ္။
အဲဒီေရနံမ ေရနံေမွာ္ဆိုရင္ ႐ြာထဲက အိမ္၀ိုင္းတိုင္းလိုလို ေရနံစိမ္း တူးေနၾကတာကို ေတြ႕ရတယ္။ မီးစေလာင္တာက ေရနံ စိမ္းခပ္ခြက္ရဲ႕ ေအာက္ေျခ အဆုိ႔႐ွင္ကို ျပင္ရာကေန စေလာင္တာ ျဖစ္ေပမယ့္ အိမ္တိုင္းလိုလိုမွာ ေရနံစိမ္း ေလွာင္ထားတဲ့ အတြက္ မီးက ထိန္းမႏိုင္ ျဖစ္ခဲ့တာလို႔ ေရနံမ႐ြာ အျပင္ဘက္မွာ ေရနံစိမ္းအ၀ယ္ဒိုင္ ဖြင့္ထားတဲ့ ေရနံစိမ္းကုန္သည္ တဦးက ေျပာျပတယ္။
“ဒီေမွာ္မွာက ေျမ႐ွင္နဲ႔ အဆင္ေျပရင္ ႀကိဳက္သလို တူးလို႔ရတယ္။ ထြက္သမွ် ေရနံေတြကိုလည္း ကိုယ္ႀကိဳက္တဲ့ အ၀ယ္ဒိုင္မွာ သြားေရာင္းလို႔ ရတယ္။ ဘယ္သူမွ မဖမ္းဘူး။ ဆီေရာင္း၀ယ္တာလည္း သူ႔လိုင္းေၾကးနဲ႔သူ ေပးလိုက္ရင္ အဆင္ေျပတယ္” လို႔ အဲဒီ ေရနံစိမ္းကုန္သည္က ဆုိပါတယ္။
ေရနံစိမ္း ကုန္သည္ေတြအေနနဲ႔ တလကို ဌာနေပါင္းစံု အတြက္ က်ပ္ ၃ သိန္းခြဲ၊ ရပ္ကြက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး အတြက္က တလကို က်ပ္ ၃ ေသာင္း၊ တျခား ဌာနဆိုင္ရာက ၀န္ထမ္းေတြရဲ႕ လူမႈေရးအရ ျပန္ၾကည့္ရတာေတြနဲ႔ ဆိုရင္ တလကို က်ပ္ ၅ သိန္း ေလာက္ ကုန္တယ္။ ေနာက္ထပ္ ဆီေဘာက္ဆာ တစီးထြက္တာနဲ႔ ကုန္သည္ေတြက ဌာနအားလံုးအတြက္ က်ပ္ ၂ သိန္း ၄ ေသာင္း ေပးရတယ္။
ေရနံစိမ္းကို တရား၀င္ တင္ဒါနဲ႔ သြားမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဆီေဘာက္ဆာ တစီးစာ တင္ဒါတေစာင္ကို က်ပ္ ၇ သိန္းေပး ရတယ္။ ဆီေဘာက္ဆာပိုင္႐ွင္ေတြက ေဘာက္ဆာတစီးကို မံု႐ြာအထိအေရာက္ လမ္းမွာ ႐ွင္းသြားဖို႔ လုိင္းေၾကး က်ပ္ ၄ သိန္း ၉ ေသာင္းကို ကားပိုင္႐ွင္က ထည့္ေပးလိုက္ရတယ္။ ဒါ ယာဥ္ေမာင္းရဲ႕ ေမာင္းေၾကးနဲ႔ ယာဥ္ေနာက္လုိက္ေၾကး မပါေသးဘူး။
ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီေလာကမွာ ေရနံစိမ္း ကုန္သည္တိုင္းက ကိုယ္ပိုင္ ေဘာက္ဆာကားေတြနဲ႔ပဲ လုပ္ေနၾကတာ မ်ားတယ္။ သယ္တဲ့ကား သက္သက္ လုပ္စားရင္ သိပ္တြက္ေျခ မကိုက္ဘူးလို႔ သိရတယ္။
“က်ေနာ္တို႔ လမ္းေၾကာင္းေၾကးကို ဒီ႐ြာက ရဲကိုပဲ ေပးလိုက္ရတယ္။ သူကတဆင့္ သက္ဆိုင္ရာ ဌာနေတြကို ခြဲေ၀ေပးတယ္။ ဟိုးအရင္ ကေတာ့ ဘယ္ဌာနအတြက္ ဘယ္ေလာက္ဆိုတာ ျပေသးတယ္။ ဒီေနာက္ပိုင္းေတာ့ မျပေတာ့ဘူး” လို႔ ေရနံမ ႐ြာက အမည္မေဖာ္လိုတဲ့ ဆီကုန္ သည္တဦးက ဆိုတယ္။
မင္းလွၿမိဳ႕နဲ႔ ၃၂ မိုင္သာ ေ၀းတဲ့ ရေနာင္မုန္း ေရနံေမွာ္ဆိုရင္ အခုအခ်ိန္ထိ MOGE ကေန ပုဂၢလိက ကုမၸဏီကို လုပ္ပိုင္ ခြင့္ေပးထားတဲ့ တရား၀င္ ေနရာ။ တူးခ်င္တဲ့သူေတြက ေျမယာ႐ွင္ေတြနဲ႔ညိႇၿပီး လာတူးလို႔ ရတယ္။ ထြက္သမွ် ေရနံကိုလည္း ကုမၸဏီက ကာလေပါက္ေစ်းထက္ သိပ္မႏွိမ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေနရာက တကယ့္ကို ေအးခ်မ္းတယ္လို႔ တြင္းပိုင္ရွင္ေတြက ေျပာၾကတယ္။
တြင္းပိုင္႐ွင္ေတြကလည္း ေျမတူး အငွားလိုက္တဲ့သူေတြကို ငွားတယ္၊ ထြက္သမွ် ေရနံစိမ္းကိုလည္း ခပ္ဖို႔ ေန႔စားငွားတဲ့သူ ငွားတယ္။ ကိုယ္တိုင္လုပ္တဲ့သူ လုပ္တယ္။ အမ်ိဳးမ်ိဳး႐ွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘာျပႆနာမွ မျဖစ္ၾကဘူး။
ေျမတူးသူ ငွားတာကလည္း ေျမအနက္ေပၚ မူတည္တယ္။ အနက္ေပ ၇၀၀ ၀န္းက်င္ဆိုရင္ က်ပ္ ၈ သိန္းေလာက္ ေပးရတယ္။ အဲဒီထက္ ပိုနက္ရင္ ေၾကးပိုထပ္ရတယ္။
“ေရနံတြင္း တတြင္း တူးေတာ့မယ္ဆိုရင္ ေျမ႐ွင္ကို ညိႇတဲ့အခါ သူ႔ေျမကြက္ ၀န္းက်င္မွာ ေရနံဘယ္ေလာက္ ထြက္သလဲဆိုတဲ့ အေပၚ မူတည္လို႔ က်ပ္ ၁ သိန္းကေန ၆ သိန္းေက်ာ္ ႐ွိတယ္။ တြင္းတူးတာလည္း စက္နဲ႔တူးေတာ့ တရက္ပဲၾကာတယ္” လုိ႔ ရေနာင္မုန္းက တြင္းပိုင္႐ွင္ ဦးထြန္းျမင့္က ေျပာျပတယ္။
ေရနံစိမ္း ခပ္တဲ့သူေတြ ငွားရင္လည္း တရက္ကို က်ပ္ ၅ ေထာင္ ေပးရတယ္။ အခုဆိုရင္ တြင္းတူးတဲ့ ေနရာက ရေနာင္မုန္း ႐ြာရဲ႕ အနီးနားက ရြာေတြအထိ တူးေနၾကၿပီ။ အားလံုးကေတာ့ လုပ္ခြင့္ ပါမစ္ရထားတဲ့ ကုမၸဏီကိုပဲ ေရာင္းရတယ္။ ည ဘက္မွာ ဆိုရင္ေတာ့ ေရနံမ ဘက္ကို ခုိးေရာင္းတဲ့သူ အနည္းငယ္ေတာ့ ႐ွိေနေသးတာ ေတြ႕ရတယ္။
မင္းလွ ၿမိဳ႕နယ္က ရေနာင္မုန္း ေရနံေမွာ္ကို က်န္တဲ့ေမွာ္ေတြ ဥပမာ ယူသင့္တယ္လို႔ ေရနံမရြာက အမည္မေဖာ္လိုတဲ့ ေရနံ စိမ္း ကုန္သည္တဦးက ေျပာတယ္။ ရေနာင္မုန္းက တရား၀င္တူး၊ တရား၀င္ေရာင္း၀ယ္၊ အခြန္ေဆာင္တယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ အတြက္လည္း အက်ိဳးျဖစ္တယ္။
က်န္တဲ့ ေရနံေမွာ္ေတြက တရားမ၀င္ တူးၾက၊ ေရာင္း၀ယ္ၾကနဲ႔။ ကုန္သည္ေတြက်ေတာ့ ပိုက္ဆံကုန္ရတာခ်င္း အတူတူပဲ။ တူးတဲ့ သူေတြမွာလည္း ဥပေဒနဲ႔ မလြတ္ကင္းေတာ့ ဘယ္အခ်ိန္ ဘာျဖစ္မလဲဆိုတာ ဘာအာမခံခ်က္မွ မ႐ွိဘူး။
တရားမ၀င္ ေဒသျဖစ္လာတဲ့ အတြက္လည္း နယ္ေျမ ဥပေဒ စိုးမိုးေရးမွာ ထိန္းခ်ဳပ္လို႔ မရဘူးျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း သူကဆက္ ေျပာတယ္။
“ပိုက္ဆံ ေပးရတာခ်င္းအတူတူ က်ေနာ္တို႔က ႏိုင္ငံေတာ္ကိုပဲ စားေစခ်င္တယ္။ အခုက အစိုးရလည္း ပိုက္ဆံမရ၊ က် ေနာ္တို႔လည္း ပိုက္ဆံကုန္ရတာပဲ။ ပိုက္ဆံကုန္ရတာခ်င္း အတူတူ တရား၀င္ပဲ လုပ္ခ်င္တယ္” လုိ႔ သူက ေျပာျပခဲ့တယ္။
တကယ္ေတာ့ ဒီမင္းလွၿမိဳ႕နယ္က ေရနံေမွာ္ေတြဟာ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး စီးပြားျဖစ္ ထုတ္လုပ္လုိ႔ မရတဲ့ ေနရာေတြပါ။ ေရနံစိမ္းက ေျမလႊာရဲ႕အေပၚယံမွာသာ စိမ့္ထြက္ေနတာ။ ေျမေအာက္မွာ ေရနံသိုက္လို ႐ွိေနတာ မဟုတ္ဘူးလို႔ သိရတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ စီမံကိန္းအေနနဲ႔ လုပ္ကိုင္ဖို႔ ခက္တဲ့ေနရာေတြပါ။ ေဒသခံေတြ အတြက္ေတာ့ တကယ္လုိ႔မ်ား တိတိက် က်နဲ႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရခဲ့မယ္ ဆိုရင္ ေဒသဖြံ႕ၿဖိဳးေရးမွာ ေတာ္ေတာ္ေလး ထိေရာက္မယ့္ အေၾကာင္း မင္းလွၿမိဳ႕ေပၚက အမည္မ ေဖာ္လိုတဲ့ ေရနံစိမ္းကုန္သည္တဦးက ဆိုပါတယ္။
အခုဆိုရင္ ေရနံတူးေနတဲ့ေနရာက လယ္ပိုင္႐ွင္ေတြဆိုရင္ ကားစီးႏိုုင္၊ လွဴဒါန္းႏိုင္တဲ့ အေနအထားကို ေရာက္ေနတာ ေတြ႕ရတယ္။ ဒီ အပူပိုင္းေဒသက ေဒသခံေတြ အတြက္ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္း တခုလို ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ စီးပြားေရး ေခ်ာင္လည္ၾကတယ္။
မင္းလွနယ္ တ၀ိုက္က ေနရာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ဒီလိုေရနံစိမ္း ထြက္ႏိုင္ေခ် ေနရာေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္လို႔ သိရတယ္၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္သာ လိုတာလို႔ အဲဒီ ေရနံစိမ္း ကုန္သည္က ဆက္ေျပာတယ္။
“တကယ္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔လို ဘာမွ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈမ႐ွိတဲ့ ေဒသမွာ ေျမေအာက္ သယံဇာတေတြ ႐ွိေနၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေဒသခံေတြက ဆင္းရဲတြင္းက မတက္ဘူး။ အက်ိဳးခံစားေနရတဲ့ ေနရာေတြမွာလို က်ေနာ္တို႔လည္း ခံစားခ်င္တယ္။ ဒီလို က်ေနာ္တို႔ေဒသမွာ ျဖစ္ပ်က္ေနတာေတြကို ႏိုင္ငံေတာ္ လူႀကီးေတြ သိေစခ်င္တယ္” လို႔ ထန္းကိုင္း႐ြာသား ကိုေအာင္မိုးဟိန္းက ဆုိပါတယ္။
http://burma.irrawaddy.org/
“က်ေနာ္တို႔ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာ အရင္က ႐ွိခဲ့တာ ထန္းကိုင္း ေရနံလုပ္ကြက္နဲ႔ ဒဟပ္ပင္ ေရနံလုပ္ကြက္ ၂ ခု႐ွိခဲ့တယ္။ အခုေတာ့ က်ေနာ္တို႔နဲ႔ တြဲလုပ္တဲ့ ကုမၸဏီလည္း ျပန္ေျပးၿပီ။ က်ေနာ္တို႔လည္း ဘာမွ အလုပ္မလုပ္ေတာ့ဘူး။ ေရနံ လုပ္ကြက္ ကေတာ့ ႐ွိေနေသးတယ္။ တရားမ၀င္ လုပ္ေနတာ” လို႔ မင္းလွၿမိဳ႕နယ္ ထန္းကိုင္း႐ြာမွာ အေျခစိုက္ထားတဲ့ ျမန္မာ့ေရနံနဲ႔ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ လုပ္ငန္း (MOGE) ရဲ႕ ဒုတိယ အင္ဂ်င္နီယာက ေျပာပါတယ္။
လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္ေက်ာ္ ကေတာ့ ဒီေနရာက ျမန္မာ့ေရနံနဲ႔ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕လုပ္ငန္း (MOGE) နဲ႔ ပုဂၢလိက ကုမၸဏီတုိ႔ အက်ိဳးတူ ပူးေပါင္းလုပ္ရာကေန တြင္းသမားေတြဆီက ေရနံစိမ္း၀ယ္တဲ့အခါ ေစ်းႏွိမ္ၿပီး ေမွာင္ခိုသမားေတြကို ေစ်းျမင့္ျမင့္နဲ႔ ျပန္ေရာင္း၊ တြင္းသမားေတြက ေမွာင္ခိုသမားေတြဆီမွာ သြားေရာင္းျပန္ေတာ့လည္း ဖမ္းဆီးခံရတာနဲ႔ ေရနံစိမ္း တြင္းသမားေတြက မခံမရပ္ႏိုင္ေတာ့ဘဲ ျပႆနာတက္ရာကေန ကုမၸဏီရံုးခန္းကို မီး႐ိႈ႕တဲ့ အဆင့္ထိ ျဖစ္ခဲ့ရတယ္လို႔ သိရတယ္။
အခုအခ်ိန္မွာ ေဒသအႏွံ႔က လာတူးတဲ့ သူေတြေရာ၊ ေရနံစိမ္း ေရာင္း၀ယ္ေနၾကတဲ့ သူေတြနဲ႔ တကယ့္ကို ႐ြာအႀကီးႀကီးျဖစ္ေန ၿပီ။ ရန္ျဖစ္လို႔ ဘယ္ကိုမွ တိုင္စရာ မလိုေတာ့သလို၊ ျဖစ္တိုင္းလည္း အနည္းဆံုးက ဓားခုတ္မႈပဲ။ အဲဒီ ေနရာမွာ ဘာ လိုခ်င္သလဲ … အရက္၊ မိန္းမ၊ မူးယစ္ေဆး အစံုရတယ္လုိ႔ ေဒသခံေတြက ေျပာၾကတယ္။
ဒီေရနံေမွာ္က ျမကင္းေတာင္ကို ဗဟိုျပဳလို႔ ၂၅ မိုင္ေလာက္အထိ က်ယ္တယ္။ ေရနံစိမ္း တူးၾကတဲ့ ေနရာမွာလည္း လက္တြင္းေရာ၊ စက္တြင္းပါ ႐ွိတယ္။
“ဒီေနရာမွာ အခုဆိုရင္ တြင္းေပါင္း ၄ ေသာင္းခြဲေက်ာ္ ႐ွိေနၿပီ။ ဒီမွာ တူးေနၾကတဲ့ သူေတြကလည္း ေဒသအစံုပဲ။ လူစံုတဲ့ အတြက္လည္း ျပႆနာေတြက အစံုပဲ။ ဒါေပမယ့္ ကိုယ့္အလုပ္ ကိုယ္လုပ္၊ သူမ်ားေတြ ဘာျဖစ္ေနေန ၀င္မပါရင္ ၿပီးတာပဲ ” လို႔ ထန္းကိုင္း႐ြာက ဒဟပ္ပင္ ေရနံေမွာ္မွာ ေရနံစိမ္းလာ တူးေနတဲ့ ကိုေသာ္ဇင္က ေျပာျပတယ္။
လက္တြင္းတတြင္းကို တူးမယ္ဆိုရင္ ေျမ႐ွင္ကို ေပးရတာက က်ပ္ ၁ သိန္းကေန ၁၅ သိန္း ၀န္းက်င္ေလာက္ အထိ႐ွိတယ္။ ေရနံထြက္တဲ့အေပၚ မူတည္တယ္။ ဒဟပ္ပင္က တြင္းတတြင္းမွာ တရက္ကို အနည္းဆံုး ၃ ဂါလံကေန ၅ ဂါလံပံုး ၁ ပံုး၊ ၃ ပံုး၊ ၁ ေပပါစည္ စသျဖင့္၊ တခ်ိဳ႕တြင္းေတြဆို တရက္ထဲမွာ ၂၅ ေပပါ ထြက္တာမ်ိဳးလည္း႐ွိတယ္လုိ႔ သာစည္ဘက္ကေန ေရနံလာ တူးတဲ့ ကိုမင္းကိုလတ္က ဆုိတယ္။
ေရနံစိမ္းထြက္လာတဲ့ တြင္းေပၚမူတည္လို႔ ေရာင္း၀ယ္လို႔လည္း ရတယ္။ ေရနံစိမ္းထြက္တဲ့ ႏႈန္းေပၚမူတည္လို႔ တူးၿပီးသား တြင္း ၁ တြင္း ကို က်ပ္ ၃ သိန္းကေန သိန္း ၁၂၀ ေလာက္အထိ ေစ်းေပါက္တယ္။
“က်ေနာ္တို႔လို ေဒသခံတြင္းတူး၊ ေရနံစိမ္း ခပ္သမားေတြက တေန႔မွ ပ်မ္းမွ် တေသာင္းက်ပ္ ဆိုတာေလာက္ပဲ။ တကယ္ ခ်မ္းသာတာက ေငြ႐ွင္ေၾကး႐ွင္ေတြျဖစ္တဲ့ အ၀ယ္ဒိုင္္ေတြ” လို႔ သာစည္ၿမိဳ႕နယ္ကေန ဒဟပ္ပင္မွာ ေရနံစိမ္း လာတူးေနတဲ့ ကိုမင္းကိုလတ္က ေျပာျပတယ္။
မင္းလွနယ္ တ၀ိုက္မွာ ႐ြာေသးေသးေလးေတြ ကအစ ေပါင္းလိုက္ရင္ ေရနံေမွာ္ေပါင္းက ၁၀၀ ေက်ာ္႐ွိတယ္။ တခ်ိဳ႕ေနရာ ေတြက ေရလမ္းနဲ႔ နီးလို႔ ေရလမ္းကေန သယ္ၾကသလို တခ်ိဳ႕ ေရနံေမွာ္ေတြကေတာ့ အေ၀းေျပး ကားလမ္းကေနပဲ သယ္ ၾကပါတယ္။ ထြက္သမွ် ေရနံစိမ္းေတြကို မံု႐ြာမွာ သြားျပန္ ေရာင္းၾကတယ္။ အဲဒီေနရာမွာ ေရနံခ်က္စက္႐ံု ၁၀ ႐ံု ေလာက္ ႐ွိတယ္။
ဒီေဒသ တ၀ိုက္က ထြက္သမွ် ေရနံစိမ္းေတြကို ကုန္းလမ္းကေန သယ္မယ္ဆိုရင္ ထန္းကိုင္း႐ြာက MOGE ႐ံုးခန္းေ႐ွ႕ကေနပဲ သယ္ယူေနၾကတာပါ။ တေန႔ ကို အနည္းဆံုး ေရနံစိမ္း စည္ေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ေလာက္ ထြက္ေနတယ္လုိ႔ သိရတယ္။
“ကုန္းလမ္းကထြက္တဲ့ ေရနံစိမ္းသယ္ ကားေတြက ဒီကေနပဲ ျဖတ္သြားတာပါ။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔မွာက ဖမ္းပိုင္ခြင့္မ႐ွိ ပါဘူး။ ေန႔တိုင္းျမင္ေနရတာပဲ။ ဒါေတြ လုပ္ရမွာက လံုၿခံဳေရးအပိုင္းက လုပ္ရမွာ” လုိ႔ ထန္းကိုင္း႐ြာက MOGE ရဲ႕ တာ၀န္႐ွိသူ တဦးက ေျပာျပတာပါ။
ထန္းကိုင္း႐ြာက မင္းလွၿမိဳ႕နဲ႔ဆိုရင္ ၇ မိုင္ေလာက္ ေ၀းတယ္။ ထန္းကိုင္း ေရနံလုပ္ကြက္ ဆိုတာလည္း လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ မတိုင္ခင္က ေဒသခံေတြ စမ္းတူးရာကေန ေရနံစိမ္း ထြက္လာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါၾကေတာ့ MOGE က ေျမေတြ သိမ္းယူလို႔ ပုဂၢလိက ကုမၸဏီေတြနဲ႔ အက်ိဳးတူ ေရနံစိမ္းထုတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေဒသခံ လယ္သမားေတြကိုေတာ့ ဘာမွ အက်ိဳးအျမတ္မေပးခဲ့ဘူးလို႔ သိရတယ္။
တခ်ိဳ႕ဆို ေရနံတူးထားတဲ့ တြင္းဖိုးေတြေတာင္ ဆံုး႐ံႈးလုိက္ၾကရတယ္။ တြင္းစတူးတဲ့ အခ်ိန္ကေန ေရနံစိမ္းထြက္တဲ့အထိ ကုန္က်စရိတ္က အနည္းဆံုး က်ပ္ ၂ သိန္းခြဲေလာက္႐ွိတဲ့အတြက္ လုပ္အား ဆံုး႐ံႈး႐ံုတင္ မကဘူး၊ လယ္လဲဆံုး၊ ေရနံစိမ္း ထြက္တယ္ ဆိုလို႔ တြင္းတူးခဲ့တဲ့အတြက္ တခ်ိဳ႕ဆို ပိုင္ဆုိင္ထားတဲ့ ႏြားေတြပါ ဆံုးခဲ့ၾကတယ္။
အဲဒီလို ဆံုးခဲ့တာကို မေက်နပ္လို႔ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရ တက္လာတဲ့ေနာက္မွာ အဆင့္ဆင့္ တိုင္ၾကားခဲ့တဲ့အတြက္ ဒီႏွစ္ ဧၿပီလမွာ MOGE က လယ္ေတြကို ျပန္ေပးခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ နဂိုေရနံတြင္းေတြ ႐ွိေနတာေၾကာင့္ ဒီေဒသတ၀ိုက္ ႐ြာေတြက လာခပ္ၾကတာပါပဲ။ MOGE က လယ္ေတြ ျပန္ေပးေပမယ့္ လယ္ယာေျမမွာ ေရနံစိမ္း တူးခြင့္မေပးေတာ့ဘူး၊ ႐ွိၿပီးသားတြင္း ေပါက္ေတြကိုလည္း လယ္ပိုင္႐ွင္ေတြက ကိုယ့္ဘာသာ ျပန္ပိတ္ရမယ္လို႔ အမိန္႔ထုတ္ခဲ့ေၾကာင္း သိရတယ္။
အဲဒီေတာ့ ေရနံစိမ္း လာခပ္တဲ့သူေတြနဲ႔ တြင္းေပါက္ ပိတ္တဲ့သူေတြ ပဋိပကၡျဖစ္ၾက၊ ထပ္မပိတ္ရဲေတာ့ဘဲ သက္ဆိုင္ရာကို စာတင္ၾက ဆုိေပမယ့္ ဒီေန႔အထိ ဘာမွ ထူျခားမလာေသးပါဘူး။ လယ္လည္း စိုက္လို႔မရ၊ ကိုယ္ပိုင္တဲ့လယ္က ေျမ သယံဇာတ ကိုလည္း အက်ိဳးမခံစားရနဲ႔ လယ္သမားေတြက ဒုကၡေရာက္ၾကရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
“ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာရရင္ သူမ်ားေတြ ေရနံစိမ္းခပ္စားေနသလို က်ေနာ္တို႔လည္း အက်ိဳးခံစားခ်င္တယ္။ လယ္ျပန္ေပးတဲ့ အခ်ိန္မွာ … ေရနံစိမ္းမတူးရတဲ့၊ တူးေန၊ ခပ္ေနတဲ့ သူေတြဆီကလည္း တြင္းခမရဘူး။ သူတို႔လုပ္ေတာ့ လယ္လည္း စိုက္မရ ဘူး။ က်ေနာ္တို႔က အခါခါ နာေနရတဲ့ဘ၀ေတြပါ” လို႔ ထန္းကိုင္း႐ြာသား ကိုေအာင္မိုးဟိန္းက ေျပာတယ္။
ထန္းကိုင္း႐ြာရဲ႕ ေရနံေမွာ္က တရားမ၀င္ တူးေနၾကတာ ျဖစ္တဲ့အျပင္ လာတူးတဲဲ့သူေတြရဲ႕ ခါးမွာက ဓားေတြ အဆင္သင့္ ပါေနတယ္။ ေတာဓေလ့မို႔ ဓားေဆာင္ထားတာ ဆိုေပမယ့္ အဲဒီလို လယ္ပိုင္႐ွင္ေတြနဲ႔ ပဋိပကၡ ျဖစ္တဲ့အခ်ိန္အတြင္း ဓားခုတ္မႈ ၃ ခု ျဖစ္ခဲ့ပါေသးတယ္။
“က်မတို႔က ၿမိဳ႕နယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉးကို သြားေျပာေတာ့ သူက အထက္ကို တင္ျပထားတယ္၊ ေစာင့္ပါဦးတဲ့။ က်မတို႔က ထြန္တံုးနဲ႔ ေစာင့္ေနရမွာလား၊ ေရနံတြင္းတူးတဲ့ သံပိုက္နဲ႔ ေစာင့္ေနရမွာလားလို႔ ျပန္ေျပာလိုက္တယ္” လို႔ ထန္းကိုင္း႐ြာက ေဒသခံ ကိုေက်ာ္မင္းလတ္က ဆိုတယ္။
ဒါေၾကာင့္ပဲ ထန္းကိုင္း႐ြာ ဇာတိျဖစ္ေပမယ့္ ဒဟပ္ပင္ ေရနံေမွာ္မွာ လာလုပ္ေနရတဲ့ အေၾကာင္း ကိုေသာ္ဇင္က ေျပာပါတယ္။ တကယ္လို႔မ်ား ထန္းကိုင္း႐ြာမွာသာ ေရနံတူးပိုင္ခြင့္ ရမယ္ဆိုရင္ ကိုယ့္ရြာမွာပဲ ကိုယ္လုပ္ခ်င္တယ္လို႔ သူက ဆက္ေျပာတယ္။
အဲဒါတင္ မကဘူး။ တရားမ၀င္တဲ့ ေရနံေမွာ္ တခုျဖစ္တဲ့ မင္းလွၿမိဳ႕နဲ႔ ၂၈ မိုင္ေ၀းတဲ့ ေရနံမ ေရနံေမွာ္ဆိုရင္ ဧၿပီလ ၃ ရက္ ေန႔က မီးေလာင္ခဲ့တဲ့ အတြက္ ေနအိမ္ ၁၀၀ ေက်ာ္ မီးထဲပါ ပ်က္စီးခဲ့တယ္။
အဲဒီေရနံမ ေရနံေမွာ္ဆိုရင္ ႐ြာထဲက အိမ္၀ိုင္းတိုင္းလိုလို ေရနံစိမ္း တူးေနၾကတာကို ေတြ႕ရတယ္။ မီးစေလာင္တာက ေရနံ စိမ္းခပ္ခြက္ရဲ႕ ေအာက္ေျခ အဆုိ႔႐ွင္ကို ျပင္ရာကေန စေလာင္တာ ျဖစ္ေပမယ့္ အိမ္တိုင္းလိုလိုမွာ ေရနံစိမ္း ေလွာင္ထားတဲ့ အတြက္ မီးက ထိန္းမႏိုင္ ျဖစ္ခဲ့တာလို႔ ေရနံမ႐ြာ အျပင္ဘက္မွာ ေရနံစိမ္းအ၀ယ္ဒိုင္ ဖြင့္ထားတဲ့ ေရနံစိမ္းကုန္သည္ တဦးက ေျပာျပတယ္။
“ဒီေမွာ္မွာက ေျမ႐ွင္နဲ႔ အဆင္ေျပရင္ ႀကိဳက္သလို တူးလို႔ရတယ္။ ထြက္သမွ် ေရနံေတြကိုလည္း ကိုယ္ႀကိဳက္တဲ့ အ၀ယ္ဒိုင္မွာ သြားေရာင္းလို႔ ရတယ္။ ဘယ္သူမွ မဖမ္းဘူး။ ဆီေရာင္း၀ယ္တာလည္း သူ႔လိုင္းေၾကးနဲ႔သူ ေပးလိုက္ရင္ အဆင္ေျပတယ္” လို႔ အဲဒီ ေရနံစိမ္းကုန္သည္က ဆုိပါတယ္။
ေရနံစိမ္း ကုန္သည္ေတြအေနနဲ႔ တလကို ဌာနေပါင္းစံု အတြက္ က်ပ္ ၃ သိန္းခြဲ၊ ရပ္ကြက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး အတြက္က တလကို က်ပ္ ၃ ေသာင္း၊ တျခား ဌာနဆိုင္ရာက ၀န္ထမ္းေတြရဲ႕ လူမႈေရးအရ ျပန္ၾကည့္ရတာေတြနဲ႔ ဆိုရင္ တလကို က်ပ္ ၅ သိန္း ေလာက္ ကုန္တယ္။ ေနာက္ထပ္ ဆီေဘာက္ဆာ တစီးထြက္တာနဲ႔ ကုန္သည္ေတြက ဌာနအားလံုးအတြက္ က်ပ္ ၂ သိန္း ၄ ေသာင္း ေပးရတယ္။
ေရနံစိမ္းကို တရား၀င္ တင္ဒါနဲ႔ သြားမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဆီေဘာက္ဆာ တစီးစာ တင္ဒါတေစာင္ကို က်ပ္ ၇ သိန္းေပး ရတယ္။ ဆီေဘာက္ဆာပိုင္႐ွင္ေတြက ေဘာက္ဆာတစီးကို မံု႐ြာအထိအေရာက္ လမ္းမွာ ႐ွင္းသြားဖို႔ လုိင္းေၾကး က်ပ္ ၄ သိန္း ၉ ေသာင္းကို ကားပိုင္႐ွင္က ထည့္ေပးလိုက္ရတယ္။ ဒါ ယာဥ္ေမာင္းရဲ႕ ေမာင္းေၾကးနဲ႔ ယာဥ္ေနာက္လုိက္ေၾကး မပါေသးဘူး။
ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီေလာကမွာ ေရနံစိမ္း ကုန္သည္တိုင္းက ကိုယ္ပိုင္ ေဘာက္ဆာကားေတြနဲ႔ပဲ လုပ္ေနၾကတာ မ်ားတယ္။ သယ္တဲ့ကား သက္သက္ လုပ္စားရင္ သိပ္တြက္ေျခ မကိုက္ဘူးလို႔ သိရတယ္။
“က်ေနာ္တို႔ လမ္းေၾကာင္းေၾကးကို ဒီ႐ြာက ရဲကိုပဲ ေပးလိုက္ရတယ္။ သူကတဆင့္ သက္ဆိုင္ရာ ဌာနေတြကို ခြဲေ၀ေပးတယ္။ ဟိုးအရင္ ကေတာ့ ဘယ္ဌာနအတြက္ ဘယ္ေလာက္ဆိုတာ ျပေသးတယ္။ ဒီေနာက္ပိုင္းေတာ့ မျပေတာ့ဘူး” လို႔ ေရနံမ ႐ြာက အမည္မေဖာ္လိုတဲ့ ဆီကုန္ သည္တဦးက ဆိုတယ္။
မင္းလွၿမိဳ႕နဲ႔ ၃၂ မိုင္သာ ေ၀းတဲ့ ရေနာင္မုန္း ေရနံေမွာ္ဆိုရင္ အခုအခ်ိန္ထိ MOGE ကေန ပုဂၢလိက ကုမၸဏီကို လုပ္ပိုင္ ခြင့္ေပးထားတဲ့ တရား၀င္ ေနရာ။ တူးခ်င္တဲ့သူေတြက ေျမယာ႐ွင္ေတြနဲ႔ညိႇၿပီး လာတူးလို႔ ရတယ္။ ထြက္သမွ် ေရနံကိုလည္း ကုမၸဏီက ကာလေပါက္ေစ်းထက္ သိပ္မႏွိမ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေနရာက တကယ့္ကို ေအးခ်မ္းတယ္လို႔ တြင္းပိုင္ရွင္ေတြက ေျပာၾကတယ္။
တြင္းပိုင္႐ွင္ေတြကလည္း ေျမတူး အငွားလိုက္တဲ့သူေတြကို ငွားတယ္၊ ထြက္သမွ် ေရနံစိမ္းကိုလည္း ခပ္ဖို႔ ေန႔စားငွားတဲ့သူ ငွားတယ္။ ကိုယ္တိုင္လုပ္တဲ့သူ လုပ္တယ္။ အမ်ိဳးမ်ိဳး႐ွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘာျပႆနာမွ မျဖစ္ၾကဘူး။
ေျမတူးသူ ငွားတာကလည္း ေျမအနက္ေပၚ မူတည္တယ္။ အနက္ေပ ၇၀၀ ၀န္းက်င္ဆိုရင္ က်ပ္ ၈ သိန္းေလာက္ ေပးရတယ္။ အဲဒီထက္ ပိုနက္ရင္ ေၾကးပိုထပ္ရတယ္။
“ေရနံတြင္း တတြင္း တူးေတာ့မယ္ဆိုရင္ ေျမ႐ွင္ကို ညိႇတဲ့အခါ သူ႔ေျမကြက္ ၀န္းက်င္မွာ ေရနံဘယ္ေလာက္ ထြက္သလဲဆိုတဲ့ အေပၚ မူတည္လို႔ က်ပ္ ၁ သိန္းကေန ၆ သိန္းေက်ာ္ ႐ွိတယ္။ တြင္းတူးတာလည္း စက္နဲ႔တူးေတာ့ တရက္ပဲၾကာတယ္” လုိ႔ ရေနာင္မုန္းက တြင္းပိုင္႐ွင္ ဦးထြန္းျမင့္က ေျပာျပတယ္။
ေရနံစိမ္း ခပ္တဲ့သူေတြ ငွားရင္လည္း တရက္ကို က်ပ္ ၅ ေထာင္ ေပးရတယ္။ အခုဆိုရင္ တြင္းတူးတဲ့ ေနရာက ရေနာင္မုန္း ႐ြာရဲ႕ အနီးနားက ရြာေတြအထိ တူးေနၾကၿပီ။ အားလံုးကေတာ့ လုပ္ခြင့္ ပါမစ္ရထားတဲ့ ကုမၸဏီကိုပဲ ေရာင္းရတယ္။ ည ဘက္မွာ ဆိုရင္ေတာ့ ေရနံမ ဘက္ကို ခုိးေရာင္းတဲ့သူ အနည္းငယ္ေတာ့ ႐ွိေနေသးတာ ေတြ႕ရတယ္။
မင္းလွ ၿမိဳ႕နယ္က ရေနာင္မုန္း ေရနံေမွာ္ကို က်န္တဲ့ေမွာ္ေတြ ဥပမာ ယူသင့္တယ္လို႔ ေရနံမရြာက အမည္မေဖာ္လိုတဲ့ ေရနံ စိမ္း ကုန္သည္တဦးက ေျပာတယ္။ ရေနာင္မုန္းက တရား၀င္တူး၊ တရား၀င္ေရာင္း၀ယ္၊ အခြန္ေဆာင္တယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ အတြက္လည္း အက်ိဳးျဖစ္တယ္။
က်န္တဲ့ ေရနံေမွာ္ေတြက တရားမ၀င္ တူးၾက၊ ေရာင္း၀ယ္ၾကနဲ႔။ ကုန္သည္ေတြက်ေတာ့ ပိုက္ဆံကုန္ရတာခ်င္း အတူတူပဲ။ တူးတဲ့ သူေတြမွာလည္း ဥပေဒနဲ႔ မလြတ္ကင္းေတာ့ ဘယ္အခ်ိန္ ဘာျဖစ္မလဲဆိုတာ ဘာအာမခံခ်က္မွ မ႐ွိဘူး။
တရားမ၀င္ ေဒသျဖစ္လာတဲ့ အတြက္လည္း နယ္ေျမ ဥပေဒ စိုးမိုးေရးမွာ ထိန္းခ်ဳပ္လို႔ မရဘူးျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း သူကဆက္ ေျပာတယ္။
“ပိုက္ဆံ ေပးရတာခ်င္းအတူတူ က်ေနာ္တို႔က ႏိုင္ငံေတာ္ကိုပဲ စားေစခ်င္တယ္။ အခုက အစိုးရလည္း ပိုက္ဆံမရ၊ က် ေနာ္တို႔လည္း ပိုက္ဆံကုန္ရတာပဲ။ ပိုက္ဆံကုန္ရတာခ်င္း အတူတူ တရား၀င္ပဲ လုပ္ခ်င္တယ္” လုိ႔ သူက ေျပာျပခဲ့တယ္။
တကယ္ေတာ့ ဒီမင္းလွၿမိဳ႕နယ္က ေရနံေမွာ္ေတြဟာ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး စီးပြားျဖစ္ ထုတ္လုပ္လုိ႔ မရတဲ့ ေနရာေတြပါ။ ေရနံစိမ္းက ေျမလႊာရဲ႕အေပၚယံမွာသာ စိမ့္ထြက္ေနတာ။ ေျမေအာက္မွာ ေရနံသိုက္လို ႐ွိေနတာ မဟုတ္ဘူးလို႔ သိရတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ စီမံကိန္းအေနနဲ႔ လုပ္ကိုင္ဖို႔ ခက္တဲ့ေနရာေတြပါ။ ေဒသခံေတြ အတြက္ေတာ့ တကယ္လုိ႔မ်ား တိတိက် က်နဲ႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရခဲ့မယ္ ဆိုရင္ ေဒသဖြံ႕ၿဖိဳးေရးမွာ ေတာ္ေတာ္ေလး ထိေရာက္မယ့္ အေၾကာင္း မင္းလွၿမိဳ႕ေပၚက အမည္မ ေဖာ္လိုတဲ့ ေရနံစိမ္းကုန္သည္တဦးက ဆိုပါတယ္။
အခုဆိုရင္ ေရနံတူးေနတဲ့ေနရာက လယ္ပိုင္႐ွင္ေတြဆိုရင္ ကားစီးႏိုုင္၊ လွဴဒါန္းႏိုင္တဲ့ အေနအထားကို ေရာက္ေနတာ ေတြ႕ရတယ္။ ဒီ အပူပိုင္းေဒသက ေဒသခံေတြ အတြက္ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္း တခုလို ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ စီးပြားေရး ေခ်ာင္လည္ၾကတယ္။
မင္းလွနယ္ တ၀ိုက္က ေနရာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ဒီလိုေရနံစိမ္း ထြက္ႏိုင္ေခ် ေနရာေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္လို႔ သိရတယ္၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္သာ လိုတာလို႔ အဲဒီ ေရနံစိမ္း ကုန္သည္က ဆက္ေျပာတယ္။
“တကယ္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔လို ဘာမွ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈမ႐ွိတဲ့ ေဒသမွာ ေျမေအာက္ သယံဇာတေတြ ႐ွိေနၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေဒသခံေတြက ဆင္းရဲတြင္းက မတက္ဘူး။ အက်ိဳးခံစားေနရတဲ့ ေနရာေတြမွာလို က်ေနာ္တို႔လည္း ခံစားခ်င္တယ္။ ဒီလို က်ေနာ္တို႔ေဒသမွာ ျဖစ္ပ်က္ေနတာေတြကို ႏိုင္ငံေတာ္ လူႀကီးေတြ သိေစခ်င္တယ္” လို႔ ထန္းကိုင္း႐ြာသား ကိုေအာင္မိုးဟိန္းက ဆုိပါတယ္။
http://burma.irrawaddy.org/
